Thanh Hiệp (ảnh NSCC)
Sáng 22-8, tin nghệ sĩ đàn bầu Phạm Đức Thành qua đời tại TP HCM vì bệnh tim tái phát khiến giới nghệ thuật bàng hoàng.
Nghệ sĩ đàn bầu Phạm Đức Thành qua đời, thọ 69 tuổi- Ảnh 1.
Nghệ sĩ đàn bầu Phạm Đức Thành
Nghệ sĩ đàn tranh Thanh Lê – em ruột của nghệ sĩ đàn bầu Phạm Đức Thành - cho PV báo Người Lao Động biết tin, chỉ vài ngày trước, ông đã được xuất viện về nhà, thậm chí tối qua vẫn gọi điện sang Đức để chuyện trò chị.
"Nhưng sáng nay, anh tôi đã qua đời lúc 5 giờ 41 phút ngày 22-8-2025. Anh đã ra đi vĩnh viễn, để lại khoảng lặng nghẹn ngào trong lòng tôi và gia đình. Anh tôi có nhiều bệnh nền, mỗi tuần phải vào Bệnh viện chạy thận 3 lần, gần đây lại bị bệnh tim nhưng không ngờ anh lại ra đi đột ngột" – nghệ sĩ Thanh Lê khóc.
Gia đình sẽ đưa thi thể ông ra Ninh Bình làm hậu sự, sau đó hỏa táng. Nghệ sĩ Thanh Lê sẽ từ Đức về nước để cùng gia đình tổ chức tang lễ cho anh trai.
Trong nỗi xúc động, chị nghẹn ngào chia sẻ: "Anh Thành đã dành cả đời để giữ gìn tiếng đàn bầu – thứ âm thanh chạm đến tâm hồn người Việt ở bất cứ nơi đâu. Giờ đây anh yên nghỉ, nhưng tôi tin rằng âm nhạc của anh và tình cảm của công chúng dành cho anh sẽ còn ngân mãi".
Nghệ sĩ đàn bầu Phạm Đức Thành qua đời, thọ 69 tuổi- Ảnh 2.
Nghệ sĩ Phạm Đức Thành
Sinh ngày 8-2-1956 tại Gia Viễn, Ninh Bình, Phạm Đức Thành lớn lên giữa không gian đậm đặc chèo cổ, chầu văn, lên đồng. Âm nhạc dân tộc thấm vào ông từ thuở lọt lòng. Mới 4 tuổi ông đã biết gõ trống chèo, 5 tuổi tập mandolin, 6 tuổi làm quen đàn nhị và đàn bầu.
Sau này, ông chọn đàn bầu để gắn bó trọn đời, như chính lời tâm sự của ông khi còn sống: "Tôi lớn lên giữa tiếng hát chèo, tiếng nhạc đồng quê. Nhạc dân tộc với tôi không phải sự lựa chọn, mà là hơi thở không thể tách rời".
Con đường âm nhạc của nhạc sĩ Phạm Đức Thành sớm ghi dấu thành công: từ giải nhất đàn bầu toàn quốc năm 1985 đến danh hiệu thủ khoa Đại học ngành Nghiên cứu Âm nhạc cổ truyền (1983). Từ Việt Nam đến Canada nơi ông định cư từ 2006, sau đó ông hồi hương và hoạt động trong nước.
Nghệ sĩ đàn bầu Phạm Đức Thành chưa bao giờ ngừng đưa âm nhạc dân tộc Việt đến với bạn bè thế giới. Kênh ART (Canada) từng vinh danh ông là nghệ sĩ có đóng góp đặc biệt trong việc quảng bá nhạc truyền thống Việt. Không chỉ độc tấu, ông còn kết hợp đàn bầu với nhạc cụ dân tộc các nước, từng biểu diễn cùng nghệ sĩ đàn tỳ bà Liu Fang (Trung Quốc), đồng hành cùng cố GSTS Trần Văn Khê tại nhiều festival âm nhạc quốc tế.
Cố GSTS Trần Văn Khê từng nhận xét: "Phạm Đức Thành không chỉ chơi đàn bầu, mà đã biến cây đàn một dây thành tiếng nói tâm hồn Việt Nam".
Nghệ sĩ đàn bầu Phạm Đức Thành qua đời, thọ 69 tuổi- Ảnh 3.
Nghệ sĩ đàn bầu Phạm Đức Thành
Trong ký ức khán giả, ông là người nghệ sĩ tóc dài, áo dài khăn đóng, ngồi bên cây đàn độc huyền, rung những ngón tay tài hoa để ngân lên những giai điệu vừa da diết vừa sang trọng.
Đàn bầu dưới tay ông có thể khóc, cười, ngân nga như tiếng người. Tiếng đàn ấy vừa chạm sâu vào ký ức dân gian, vừa mở rộng biên độ hội nhập hiện đại, khiến nhiều khán giả nước ngoài bàng hoàng khi nghe lần đầu.
Giờ đây, người nghệ sĩ tài hoa ấy đã về cõi vĩnh hằng. Nhưng tiếng đàn bầu của ông, tiếng thanh âm mộc mạc, da diết nhưng mang hồn dân tộc sẽ còn mãi vang lên, như lời tri âm cuối cùng ông gửi lại cho đời.
